Fiscale gevolgen meerwaardeclausule voor de inkomstenbelasting

Nieuws

Bij bedrijfsoverdrachten waarbij geschonken wordt aan de bedrijfsopvolger(s) is het niet ongebruikelijk dat door de overdrager een meerwaardeclausule bedongen wordt. Met deze meerwaardeclausule wil de overdrager veiligstellen dat de schenking die overgaat naar de bedrijfsopvolger niet binnen korte tijd verzilverd wordt door (bijvoorbeeld) het bedrijf geheel of deels te verkopen.

Wat houdt een meerwaardeclausule in?

Voor veel meerwaardeclausules geldt dat deze:

• alleen gelden voor een aantal benoemde rechtshandelingen. De belangrijkste is verkoop, maar ook kan duurzaam verpachten een reden zijn om de meerwaarde te moeten verrekenen.
• een gemiddelde looptijd van 10-15 jaar na de bedrijfsoverdracht kennen met daarbij vaak ook een procentuele afbouw. Voor elk verstreken jaar wordt de te verrekenen meerwaarde met een bepaald percentage verlaagd.
• rekening houden met bepaalde kosten indien de meerwaarde gerealiseerd wordt. Dit kunnen de belastingen zijn, maar ook bepaalde (duurzame) investeringen.
• uitzonderingen kennen waarbij de belangrijkste zijn die waarbij er een samenwerkingsverband wordt aangegaan met bijvoorbeeld familie.
• een regeling kennen ingeval er wel vervreemd wordt, maar binnen een bepaalde periode geïnvesteerd wordt in een vergelijkbaar bedrijf in Nederland of wereldwijd.
• bepaalt dat meerwaarden verrekend moet worden met de overdrager (ouders) maar vaak ook met broers en zussen die niet het bedrijf overnemen.

Het doel van een bedrijfsoverdracht is dat het bedrijf wordt voortgezet en dat met het (geschonken) vermogen verder gewerkt wordt. Is dit niet het geval, dan dient het vermogen alsnog gedeeld te worden met hetzij de overdrager hetzij met de andere gezinsleden.

Gevolgen inkomstenbelasting van een meerwaardeclausule bij vestiging en bij uitvoering

Zolang een meerwaardeclausule een stil leven leidt, heeft het geen fiscale gevolgen. Op het moment dat een meerwaardeclausule uitgevoerd wordt, kan dit grote fiscale gevolgen hebben. Hieronder in het kort de fiscale gevolgen voor de bedrijfsopvolger als de meerwaardegerechtigde

Fiscale gevolgen voor de bedrijfsopvolger

1. Als bij de bedrijfsoverdracht sprake was van een geruisloze doorschuiving voor de inkomstenbelasting, dan is een meerwaarde alleen aftrekbaar voor de bedrijfsopvolger als deze ziet op een aandeel in de meerwaarde die ontstaan is na overdracht. Als de meerwaarde ten tijde van de overdracht bijvoorbeeld € 10.000 was maar is gestegen naar € 15.000, mag alleen dat deel van de meerwaarde worden afgetrokken die ziet op de aangroei van € 10.000 naar € 15.000.
2. Als er bij de bedrijfsoverdracht geen sprake was van een geruisloze doorschuiving, dan is de meerwaarde aftrekbaar tenzij deze ziet op landbouw(onder)grond waarvoor de landbouwvrijstelling van toepassing is.

Fiscale gevolgen voor de meerwaardegerechtigde

1. Voor de meerwaardegerechtigde is het de vraag of de uitbetaling tot belastbaarheid leidt. Dit is naar onze mening niet het geval als de meerwaarde èn wordt uitgekeerd aan de bedrijfsoverdrager èn bij de oorspronkelijke bedrijfsoverdracht voor de inkomstenbelasting geruisloos is doorgeschoven. De uitvoering van de meerwaardeclausule is dan onderdeel van de overeengekomen koopsom. Deze bestond in dat geval uit de daadwerkelijk betaalde overnamesom plus de potentiële waarde van de meerwaardeclausule. Deze was ten tijde van de bedrijfsoverdracht nog niets waard, maar is uiteindelijk volgelopen tot aan de uitbetaalde meerwaarde.
2. Ingeval niet geruisloos is doorgeschoven, is er wel sprake van een belaste ontvangst, behoudens voor het deel dat nog ziet op landbouw(onder)grond. Dit voordeel dient te vallen onder de landbouwvrijstelling.
3.  Indien de meerwaardegerechtigde niet betrokken was bij de bedrijfsoverdracht, is deze niet belast. Er is geen sprake van winst uit onderneming (de gerechtigde was nimmer betrokken bij het bedrijf) en er kan ook geen sprake zijn van resultaat uit overige werkzaamheid omdat er geen sprake is van meer dan normaal vermogensbeheer.

Conclusie

Loopt u tegen de verrekening van een meerwaardeclausule aan, inventariseer dan goed of er fiscale gevolgen zijn. Niet elke meerwaardeclausule heeft fiscale gevolgen. Deze zijn afhankelijk van wijze van overdracht (al dan niet geruisloze doorschuiving), de toepassing van de landbouwvrijstelling en de persoon van de meerwaardegerechtigde.